เกิดแก่เจ็บตายคืองานศิลปะ

การเกิด และการตาย

คือความสมดุลที่ธรรมชาติเป็นผู้กำหนดขึ้น

ถ้าการเกิดและการตายไม่สมดุลกัน สิ่งมีชีวิตก็จะล้นโลก

หรือหมดไปจากโลก

ดังนั้นการเกิดหรือการตาย

มันจึงเปรียบดั่งเป็นงานศิลป์ที่ธรรมชาติเป็นผู้สร้างสรรค์

ถ้าครอบครัวหนึ่งมีสมาชิกในครอบครัว 4 คน 

และเพียงพอกับการอยู่อาศัยในครอบครัวนั้นพอดี

แต่ถ้าไม่มีการตายเลย ครอบครัวนี้ก็จะแออัด หนาแน่นด้วยจำนวนสมาชิกที่มากขึ้น

มีคนหลายรุ่นหลายชั่วอายุคนอาศัยอยู่ด้วยกัน

จะมีปัญหาในการปรับตัวเข้าหากัน

สมาชิกหลายรุ่น มีรสนิยมที่แตกต่างตามแต่ยุคสมัยของตนเอง

ความขัดแย้งจะเกิดขึ้นในครอบครัว

แต่ถ้าครอบครัวนี้ ไม่มีอัตราการเกิด ไม่มีสมาชิกใหม่ในครอบครัวเลย

ครอบครัวนี้ก็นับวันจะมีพื้นที่ว่างมากขึ้น มีช่องว่าทางใจ ช่องว่างทางสังคม

มีรอยแยกที่เกิดจากความว้าเหว่ เดียวดายเพิ่มมากขึ้น

นับวันสมาชิกในครอบครัวเริ่มล้มหายตายจากไป

แต่ไม่มีสมาชิกใหม่เกิดมาแทนที่ ในที่สุดครอบครัวนี้ก็จะล้มสลายลงโดยตัวเอง

การเกิด การตาย จึงเป็นงานศิลปะที่ธรรมชาติเป็นคนปั้นแต่งขึ้นอย่างแท้จริง

นอกจากนี้ ถ้าเราตายไปแล้ว แต่เรากลับไม่สูญเสียความทรงจำหลายๆชาติ

ตอนที่เรายังมีชีวิตอยู่ หรือเรียกว่าระลึกชาติได้

เมื่อเราเกิดมาใหม่อีกครั้ง

ความทรงจำชาติที่แล้ว ก็จะกลับมาทำลาย มาหลอกหลอนเรา ไม่มีที่สิ้นสุด

เช่นชาติก่อน เราเคยถูก นายดำ หรือนางแดง

กระทำกับเราไว้อย่างไร เมื่อเราตายไป

ความทรงจำนั้นสมควรที่จะถูกลบทิ้งไป

เมื่อเรากลับมาเกิดใหม่เราจะได้จำภาพอันเจ็บปวดนั้นไม่ได้ เราก็ไม่ผูกใจเจ็บ

แต่ตรงกันข้าม

เมื่อเราเกิดมาชาติใหม่

เรากลับยังมีความทรงจำเดิมเหลืออยู่ 

โดยที่นายดำ นางแดงก็ยังมีชีวิตอยู่ใกล้ๆเรา

เมื่อเราโตขึ้น เห็นหน้านายดำนางแดงทีไร

ก็เหมือนพบเห็นศัตรูอยู่ตรงหน้า และยั้งตนเองไม่ได้ กลับมาเอาคืนนายดำนางแดง

ทั้งที่นายดำนางแดงไม่รู้ตัวว่าเรื่องอะไร

แต่เรากลับบอกว่าเป็นความผิดชาติที่แล้ว

มันก็ไม่ยุติธรรม อย่างนี้ สังคมโลกก็ไม่สงบสุข 

เพราะจะมีแต่คนที่เกิดมาแล้วจำอดีตตนเองได้หมด

และแทนที่จะมาตั้งใจเสาะหาความก้าวหน้าให้ชีวิต ก็จะจมอยู่กับอดีตเมื่อชาติก่อน

แล้วจับอาวุธเข้าห้ำหั่นกันในเรื่องที่เป็นอดีตชาติไปแล้ว

ดังนั้น เมื่อเราดับสิ้นชีวิตลงไปในชาตินี้ 

ยุติธรรมแล้วที่ความทรงจำเราต้องดับสูญไปด้วย

และเป็นเราตัวตนคนใหม่ ภพใหม่

ไม่ควรไปตามไล่ล่าล้างผลาญกันอีก ปล่อยให้กรรมทำหน้าที่ของมันไป

นี่จึงเป็นธรรมที่ธรรมชาติกำหนดขึ้นไว้อีกเช่นกัน

เพื่อให้สังคมมันน่าอยู่ มันอยู่อาศัยได้ แทนที่จะมีแต่ผู้เกิดมาแก้แค้น

เมื่อเรามองเห็นเส้นทางชีวิตอย่างนี้แล้ว

ความตายจึงเป็นสิ่งที่ไม่น่ากลัว

และความตายก็ควรนำความทรงจำเก่าทิ้งไปด้วยเช่นกันเพื่อให้ชีวิตใหม่

กับสิ่งใหม่ๆที่กำลังจะเกิดขึ้นบนโลกใบนี้นั่นเอง